Rannsókn sýnir fram á að heilinn í flugmönnum virkar öðruvísi

- Mikið magn upplýsinga og viðstöðulaus vitund breytir mynstri heilans

24. nóvember 2020

|

Frétt skrifuð kl. 20:34

Niðurstöður úr rannsókninni voru birtar þann 15. nóvember sl. á vefsíðunni PsyPost.com

Því hefur stundum verið haldið fram að flugmenn geta verið soldið frábrugðnir öðru fólki og sér á parti enda ekki öllum sem dettur í hug að stíga upp í farartæki og stjórna því í háloftunum.

Það gæti þó verið að eitthvað sé til í þessu þar sem niðurstöður rannsóknar sem fram fór í Kína sýna fram á að heilinn í flugmönnum virkar öðruvísi en heilinn í öðru fólki.

Í rannsókninni voru meðal annars fengnir til sjálfboðaliðar sem samanstóð af hópi flugmanna og hópi fólks sem hefur ekki flogið flugvél eða lært til flugs og voru könnuð viðbrögð, samskipti og eiginleikar er snúa að heilanum og taugakerfinu.

Flugmenn í stjórnklefa á Airbus A320 farþegaþotu

50 manns tóku þátt í rannsókninni en af þeim voru 26 flugmenn og voru þeir látnir meðal annars gangast undir heilaskönnun með stafrænni segulómmyndun sem oft er notað til þess að rannsaka viðbrögð heilans og athuga virkni taugastöðva í heilanum.

Hinir 25 þátttakendurnir var fólk sem hafði háskólagráðu af sambærilegri stærðargráðu og flugmannsnám en fjórtán af flugmönnunum, sem tóku þátt í rannsókninni, voru flugkennarar frá flugakademíu háskólans í Kína á meðan hinir 12 flugmennirnir eru aðstoðarflugmenn hjá kínverskum flugfélögum.

Greina öðruvísi mynstur í tengingum milli heilastöðva

Niðurstaða rannsóknarinnar sýnir meðal annars fram á að heili flugmanna sýni öðruvísi mynstur er kemur að tengingum í heilanum við framkvæmd á hugsunum og telja þeir sem standa að rannsókninni að flugmenn hafi öðruvísi vitræna aðlögunarhæfni en annað fólk.

„Flugið er frábrugðin öðrum starfsvettvangi. Flugmenn starfa við krefjandi aðstæður þar sem skipst er á flóknum upplýsingum. Þeir þurfa að vera á varðbergi og huga að öllum nauðsynlegum upplýsingum um það sem er í gangi í kringum þá og greina þýðingu og vægi á umhverfinu hverju sinni“, segja forsvarsmenn rannsóknarinnar.

Þátttakendur í rannsókninni voru meðal annars látnir gangast undir heilamyndatöku

Vegna þess álags og þeirrar ábyrgðar sem sett er á herðar flugmanna þá telja vísindamenn að heili flugmanna notist við öðruvísi ferli er kemur að heilaboðum við úrvinnslu á upplýsingum sem er frábrugðið heilastarfsemi meðal þeirra sem ekki eru flugmenn.

Notast var við segulómun á sjálfboðaliðum sem er öflug myndgreiningaraðferð sem meðal annars er notuð til þess að kanna ósjálfráð viðbrögð í heilanum og framkvæma taugavitrænar prófanir.

Í ljós kom að virkni í heila meðal flugmannanna reyndist minni í því svæði heilans sem telst til miðstjórnunarsvæðisins á meðan aukin virkni var í tenginum á milli miðstjórnunarsvæðisins, „Salience-svæðisins“, sem stjórnar viðbrögðum við áreiti, og sjálfgefna stillingarsvæði heilans.

Sú minni virkni, sem greindist meðal flugmanna í miðstjórnunarsvæðinu, sem tengist sjálfyfirvegun og mat á hættuástandi og ógn, bendir til þess að þetta tiltekna svæði hafi víðtækari og fjölgbreyttari virkni hjá flugmönnum og aukin tenging miðstjórnunarsvæðisins við hin tvö svæðin bendir til aukningu á vitrænni frammistöðu heilans sem flugmenn hafa þróað með sér.

Hafa þróað með sér aukna virkni í heilanum til að vinna úr upplýsingum

Í sambærilegri rannsókn sem birtist á vefsíðunni Frontiers for Nerosceince í janúar á þessu ári kom fram að heili flugmanna sýni fram á aukna virkni innan sjálfgefna stillingarsvæðisins í hvíldarstöðu en það svæði hefur stundum verið kallað „sjálfstýring“ heilans þar sem það tengir saman hugsanir þegar heilinn fer á flakk og ákveðnar hugsanir sem við ráðum sjálf yfir.

Fram kemur að flugmenn notast við hugsunarferli þar sem heilinn er stanslaust að taka við flæði af skilaboðum og hafi þeir sem fljúga daglega náð að aukna virkni heilans

„Flugmenn starfa í flóknu umhverfi þar sem mikið getur verið í gangi í einu. Að fljúga er ekki beint eitthvað sem reynir líkamlega á flugmenn en reynir mun meira á hugann þar sem hugsunin þarf að vera skýr. Flugmenn þurfa að vera meðvitaðir um allar aðstæður í rauntíma og þurfa að vera reiðubúnir til þess að takast á við ýmsar aðstæður sem geta komið upp á eða neyðartilfelli“, segir í rannsókninni.

„Í þessu umhverfi þurfa flugmenn að notast við hugsunarferli þar sem heilinn er stanslaust að taka við flæði af skilaboðum sem reynir akkurat á hlutverk sjálfgefna stillingarsvæðisins. Það er mögulegt að með því að fljúga daglega hafi flugmenn náð að auka virkni svæðisins umfram það sem eðlilegt er í heila fólks sem starfar í öðrum greinum“.

Í niðurstöðum úr hinni rannsókninni sem birt var í janúar kemur fram að flugmenn sýna fram á aukna virkni í tengingu innan sjálfgefna stillingarsvæðisins og þær niðurstöður undirstrika hversu mikilvægt það svæði er þegar kemur að flugi og hlutverki taugakerfisins.